તકમરિયા ફાયદા વિશે જાણીશું જે નાનકડી છે પણ ઘણી શક્તિશાળી છે. કબજથી લઈને હૃદયરોગ સુધી ઘણા રોગોમાં લાભદાયક છે. જાણો તેના દૈનિક સેવનના રીત અને આરોગ્યલક્ષી ગુણધર્મો વિશે વિગતે.
તકમરિયાના આયુર્વેદિક ગુણ અને પ્રાચીન ઉપયોગ
આયુર્વેદ અનુસાર, તકમરિયા બીજ “શીતવીર્ય” ગુણ ધરાવે છે, એટલે કે તેનો સ્વભાવ ઠંડો હોય છે. તે શરીરમાં ઉષ્મા અને પેટમાં થયેલા આગના અસરકારક નિમારણ માટે ઉપયોગી છે. તે શરીરમાંનું તાપમાન સંતુલિત કરે છે, ખાસ કરીને ઉનાળાની ઋતુમાં. ભારતના દક્ષિણ પ્રદેશોમાં પૈયસ અને શરબતમાં તેનો વારંવાર ઉપયોગ થાય છે.
તકમરિયાનો વધુ એક ઐતિહાસિક ઉપયોગ એ છે કે દુધમાં પલાળી પીને લૂ લાગવી અટકાવી શકાય છે. જૂના સમયના વાણિયો અને યાત્રાળુઓ તેમના પથારામાં આ બીજ રાખતા અને ઉનાળાની મુસાફરી દરમિયાન તેનો ઉપયોગ કરતાં.
Table of Contents
તકમરિયા શું છે?
તકમરિયા અથવા Basil Seeds એ તુલસી જાતિનો બીજ છે જે આયુર્વેદમાં સંજીવની સમાન માનવામાં આવે છે.
તકમરિયાના પોષક તત્વો
- કેલ્શિયમ, આયરન
- ઓમેગા 3 ફેટ્ટી એસિડ
- ફાઇબર અને એન્ટી ઓક્સિડન્ટ
- પોટેશિયમ અને મેગ્નેશિયમ
તકમરિયાના મુખ્ય ફાયદા (Health Benefits)
1. કબજ અને પાચન તંત્ર માટે
દરરોજ સવારે હળવા ગરમ પાણીમાં તકમરિયા પલાળી ને પીવાથી પાચન સુધરે છે અને ઝેરી તત્વો બહાર જાય છે.
સવારે દહીં સાથે ખાઈ લ્યો આ વસ્તુ – નહીં થાય કબજિયાત
2. હૃદયરોગથી બચાવે
ઓમેગા 3-6 એસિડ, મેગ્નેશિયમ અને પોટેશિયમ હૃદયને રક્ષણ આપે છે. કોલેસ્ટ્રોલ સંતુલિત કરે છે.
3. ત્વચાના રોગોનો નાશ કરે
લોહી શુદ્ધ થાય છે અને એથી Pimples, Allergies અને ધાધર દૂર થાય છે.
4. યકૃત અને મૂત્રાશય માટે લાભદાયક
તકમરિયા યકૃત અને પ્લીહાને શક્તિશાળી બનાવે છે.
તકમરિયા ફાયદા: વજન ઘટાડો (Weight Loss)
તકમરિયામાં રહેલા પોષક તત્વો ખાસ કરીને ફાઈબર તમારા પેટને લાંબા સમય સુધી ભરેલું રાખે છે. જેના કારણે તમને વારંવાર ભૂખ લાગતી નથી. વધુમાં, તે તમારા મેટાબોલિઝમને સુધારે છે. જો તમે વજન ઘટાડવા ઈચ્છો છો તો સવારે ભુખ્યા પેટે એક ગ્લાસ પાણીમાં પલાળેલા તકમરિયા પીવો એ ખૂબ જ અસરકારક ઉપાય છે.
- ફાઈબર ભરપૂર હોવાથી ભૂખ ઘટાડે છે
- મેટાબોલિઝમ સુધારવામાં મદદ કરે છે
- Zero calories drink substitute માટે વાપરી શકાય
તકમરિયા સાથે બનતા રસદાર સ્વાસ્થ્યવર્ધક રેસિપી
તકમરિયા નો ઉપયોગ તમે માત્ર શરબતમાં જ નહીં, પણ ઘણા અલગ અલગ હેલ્ધી ડ્રિંક અને ડેઝર્ટમાં પણ કરી શકો છો:
1. રોઝ બેસિલ શરબત:
- 1 ગ્લાસ ઠંડું પાણી
- 1 ચમચી રોઝ સિરપ
- 1 ચમચી પલાળેલા તકમરિયા
- થોડું લેમન જ્યુસ
આ બધું મિક્સ કરીને ઠંડું પીવો – ગરમીમાં શુદ્ધ રાહત આપે છે.
2. બેસિલ સીડ સ્મૂદી
- 1 કપ દહીં
- પલાળેલા તકમરિયા
- ફ્રુટ્સ જેવી કે કેરી, સ્ટ્રોબેરી
- હળવો મધ
બ્લેન્ડ કરી પીવો – નાસ્તામાં સ્વાસ્થ્યવર્ધક વિકલ્પ.
તકમરિયાનો ઉપયોગ કેવી રીતે કરવો?
- 1 ચમચી તકમરિયા 15 મિનિટ પાણીમાં પલાળી ને પીવો
- અથવા ખડી સાકર સાથે પલાળીને ઠંડક માટે સેવન કરો
- મરડાની દવા માટે – બાવળના ગુંદર સાથે વાપરો
- કબજ માટે બાળકોને મુળિયા આપો
તકમરિયાના પોષક તત્વો
| તત્વ | ફાયદો |
|---|---|
| ઓમેગા 3 | હૃદય સુરક્ષા |
| ફાઈબર | કબજ દૂર કરે |
આઉટબાઉન્ડ લિંક (Reference)
વધુ માહિતી માટે જુઓ: Healthline – Basil Seeds Benefits
સાવધાની અને જરૂરિયાત પ્રમાણે જ ઉપયોગ કરો
જ્યાં તકમરિયા ફાયદા છે ત્યાં કેટલીક સાવધાની રાખવી પણ જરૂરી છે. ખાસ કરીને ગર્ભવતી સ્ત્રીઓ અને નાના બાળકોમાં તેનો વધારે ઉપયોગ ડોકટરની સલાહ વિના ન કરવો જોઈએ. તેમજ, એક દિવસમાં 1 ચમચીથી વધુ ન લેવો. વધારે માત્રામાં લેવાથી પેટ ફૂલી જવાનું, એસિડિટીની સમસ્યા વધવા જેવી શારિરિક અસ્વસ્થતા થઈ શકે છે.
સાવચેત રહો:
- ગર્ભવતી સ્ત્રીઓ અને સ્તનપાન કરતી સ્ત્રીઓ એ ડોકટરની સલાહથી જ વાપરે
- બાળકોને માત્ર સ્વલ્પ માત્રામાં આપો
- જ્યારે પણ વાપરો, ઓછામાં ઓછી 10 મિનિટ પાણીમાં પલાળી લો
નિષ્કર્ષ
તકમરિયા ફાયદા ખરેખર અનેક છે. આ સરળ બીજ આપનું પાચન સુધારશે, હૃદય ને સારો રાખશે અને ત્વચા ને ચમકદાર બનાવશે. આજે જ તમારું આરોગ્ય સુધારવા માટે તકમરિયાનો સમાવેશ કરો.
